Bạn thử đọc sách coi. Điều nầy luôn đúng cho cả hai thứ đàn bà, thứ coi chồng là phương thế và con là mục đích, thứ coi chồng là mục đích mà con là kết quả của tự nhiên. Cha mẹ hay thầy giáo hoặc ai có nhiệm vụ điều khiển nam thanh hãy xử với họ vừa bằng từ tâm vừa bằng thực tâm.
Những nhà tâm lý học Anh, Mỹ hay chiatính con người ra hai hạng, hạng hướng nội và hạng hướng ngoại. Ai đi con đường trí thức, ra đời đều cám ơn những nhà giáo khi xưa nghiêm khắc bắt mình học thuộc lòng nhiều đoạn văn hay, thơ hay, danh ngôn, công thức toán lý hóa, các niên hiệu, nhân danh, địa danh. Mấy lúc lòng cao hứng họ cho cuộc thế toàn những hường và hường.
Mendousse thì từ lúc 13 tuổi trở đi, những xương ngang và xương dọc của bạn trai tiến nhanh về dài cũng như to. Lúc còn thơ bé, bạn trai sống dưới bóng bao tâm hồn thành nhân , thành lão, nhưng rất vô tư lự. Khi nghĩ đến hài nhi, đ àn ông liên tưởng ngay người bạn trăm năm mà họ đã phú thác trọn quả tim.
Phải biết rõ rệt, chắc chắn sự gần gũi về xác thịt của hai phái chỉ được phép trong hôn nhân công chính và nhắm mục đích sinh con. Vì hiểu như vậy, người ta không còn ngạc nhiên sao trong xã hội, đ àn ông vụn trộm ái tình hơn đ àn bà, có vợ chính thức mà vẫn đi nhà điếm, có nhiều vợ lẽ công khai. Về đường tinh thần có những ảnh hưởng đáng tiếc nầy: Trí nhớ mòn mỏi đi, trí tuệ mịt mờ, ý chí bạc nhược, trí tưởng tượng khô cạn.
Tôi nói miễn được chu đáo giáo dục nhất là tính giáo dục là nói với cố ý. Một điều đáng lưu ý nữa là chương trình sáng tạo của Thượng đế cần sụ hợp tác của con người, trong đó có bạn trai. Ở thời đại ta có cái nguy hiểm nầy là người ta vì không có một quan niệm chân chính về vũ trụ, về con người nên khi bàn về thanh niên hay bị rơi lại trong những lý thuyết kêu như trống mà rỗng như bộng.
Nó xô người vô cái chuồng lợn xã hội mà trong đó không có cái gì làm tiêu chuẩn tuyệt đối cả. Chiều hay nói kiểu nhà thơ nọ chiều lên trên đồng lúa vàng mơ. Nói đúng hơn là họ có đầu óc đả đảo.
Con người bạn trai mà bạn đã nhận thấy những nét kỳ biệt, mà bạn đã tìm hiểu đời sống sinh lý, tinh thần, tình cảm, con người ấy là một đời sống xã hội thế nào? Dưới đây chúng ta lần lượt giải đáp câu hỏi ấy. Tâm tình phức tạp của bạn trai trong tuổi nầy, cứ chung mà nói, không có gì đáng trách cả. Nhưng khi lỗi lầm họ để ý đến sự rầy la, trừng phạt của người lớn hơn là lý lẽ ích lợi hay tai hay tai hại mà người lớn chỉ vạch.
Song họ thấy các kẻ nầy chưa tốt đủ. Sở khanh là vị thánh bảo mệnh của đời họ. Họ quan niệm sống phải là trung tâm điểm cho lời khen của người, đồng thời cũng như của hậu thế.
Đang đóng neo trong đời sống thực tế có khi rất nghèo nàn, té trong hết thất bại nầy đến thất bại kia nhưng họ vẫ tưởng tượng ngày kia mình làm César, Nguyễn Huệ, Abraham Lincoln, Gandhi, Dante, Nguyễn Du. Gia đình, quốc gia, nhân loại chờ đợi ở bạn nhiều. Ý thức nầy bạn trai có trong gia đình cũng như ngoài xã hội.
Pierre Mendousse trong cuốn L'ame de la'dolescent thuật truyện một cậu bé 10 tuổi ở trường Toulouse có lối chơi kinh khiếp. Tuổi xuân trước sức lôi cuốn điên dại của các tà thuyết y như một chiếc lá non ở giữa cơn lốc. Họ quan niệm sống phải là trung tâm điểm cho lời khen của người, đồng thời cũng như của hậu thế.