Có nhiều khuyết điểm đấy, nhưng dù sao bạn cũng âm thầm thán phục bàn tay xảo diệu của Tạo hóa trong sự sáng tạo bạn trai. Thế mà nhiều bạn gái vẫn giỡn với ái tình. Họ có thân thể cường tráng đấy, nhưng ống khóa tâm hồn của họ không chắc.
Đứng góc cạnh tình cảm nhất là tình yêu để nghiên cứu bạn trai ta thấy họ là người sinh ra để cho, để tự hiến, để trang trải mình ra cho người bạn trăm năm hay cho xã hội. Trong khi bạn gái quyết định dựa vào trực giác thì bạn trai quyết định dựa vào lý trí và sức mạnh của ý chí. Hồi lúc lo về trung học, tôi thấy nhiều bạn trai bàn chuyện tâm tình với nhau cũng hết sức dễ dàng.
Tất cả các cảnh vật ấy làn say đắm tâm hồn bạn trai. Trước tác giả nầy có Platon kỹ lưỡng căn dặn: chỉ người nào yêu linh hồn bạn mới yêu bạn. Hoa hường lại ở trên gai nhọn.
Dĩ nhiên họ muốn xây tổ uyên ương với bạn gái có cấp bằng cao hay ít ra có học lực khả quan về một ngành nào đó. Nổi một mụn bọc, mặt lớn mặt nhỏ, họ nghe khổ làm sao. Nhưng để được sáng tỏ hơn về nội tâm của bạn trai và để các nhận xét tâm lý trong các phần trước được có giá trị giáo dục, tôi viết thêm chương sau.
Họ chạy xe máy ngang hãm cái két thật to. Tôi sẽ khen họ thêm ở số sau về đức hy sinh của họ. Gặp lại bạn, họ a dua, xuống nước ngọt, ca tụng, hoan hô, khi xa vắng họ tố cáo, chỉ trích, tìm mưu phá hại.
Một bên vô định hướng về đời sống, một bên nhận thức cứu cánh của nhân loại cách rõ rệt. Cùng tuổi hoa niên với bạn trai cũng có những bạn gái có thói quen trầm tư lâu giờ hoặc để suy tính công việc vì buồn sầu, lo âu. Có lúc họ cũng náo động, nói tía lia, nhưng rồi lòng xao xuyến của họ đòi ngay sự thinh lặng.
Ozanam viết: Chúng tôi cảm thấy cần có cái gì chiếm hữu chúng tôi và chờ chúng tôi đi. Đời của người gái trong hôn nhân sẽ là một cảnh ngục hình nếu họ se duyên cầm sắt với thứ người quái dị tự bảntính . Họ hy sinh vô vị lợi.
Sự say mê nầy người lớn có bổn phận giáo dục nên kiểm soát. Coi chừng tình tâm giao thay vì đem lợi ích, lại như ung nhọt phá hoại tâm hồn và sự nghiệp. Họ đọc xong rồi xé hay đốt ư! Không.
Họ coi kỹ từng hột bụi, bún, phủi. Họ có bổn phận thánh hóa các tầng lớp nhân dân, chỉ cho họ nhận thấy vì tình yêu, vô bờ bến của thượng đế sáng chế, cứu thế, lập bí tích thánh thể và luôn luôn quan phòng đời sống vật chất, tinh thần, tâm đức và xã hội của từng cá nhân. Bất tiện họ bẻ miệng ra bất tuyện.
Ngay trong cụm hường tâm giao có lem lỏi những gai nhọn. Họ tìm một bạn lịch sự trai, có mái tóc quăn kiểu náo đó, có cặp mắt mơ huyền, có đôi môi tươi thắm, có giọng nói như rót mật vào tai, có thân hình thùy mị, lối đi đứng tha thướt. Bạn trai thích: muốn bồng đứa bé, véo mé mặt nó, khều càm nó, đánh nhẹ tay nó.